Bir Şişe Şarapta Ne Kadar Alkol Var?

Satın aldığınız veya sipariş ettiğiniz şarapların etiketlerindeki alkol yüzdelerini mutlaka görmüşsünüzdür. Peki bu yüzdenin nasıl belirlendiğini hiç merak ettiniz mi? Bu yazıda, standart bir şişe şarapta ne kadar alkol olduğ̆una bir göz atacağız ve bir şarabın alkol içeriğini etkileyebilecek faktörleri keşfedeceğ̆iz.

İlk olarak ortalama şarap alkol oranlarına bakalım

1. Beyaz şarap tipik olarak %11-14 arasında alkol içerir.

2. Kırmızı şarap tipik olarak %12-14 arasında alkol içerir.

3. Pembe şarap tipik olarak %10-13 arasında alkol içerir.

4. Köpüklü şarap tipik olarak %11-13 arasında alkol içerir.

5. Tatlı şarap tipik olarak %16-18 arasında alkol içerir.

6. Güçlendirilmiş şarap tipik olarak %17-22 arasında alkol içerir.

Şaraptaki alkol içeriğini hangi faktörler etkiler?

Bu faktörlerden biri iklimdir. Soğuk bir sonbahar kapıdayken üzümlerin olgunlaşmak için fazla zamanı olmadığından fazla şeker üretemezler. Üzümlerin içindeki şeker daha sonra fermente edilerek alkole dönüştürülür. Bu yüzden, daha soğuk iklimlerde, şarap bölgeleri daha düşük alkol seviyelerine sahip şaraplar üretme eğilimindedir.

Düşük alkol içeriğine sahip hafif bir şarap arıyorsanız, daha soğuk bir iklimden bir şarap seçebilirsiniz. Benzer şekilde de, sıcak iklimlerde üzümler bol güneşli ve uzun olgunlaşma dönemleri geçireceğinden daha yoğun şeker konsantrasyonların ulaşma imkanı bulurlar. Bu da sıcak iklim şaraplarının daha yüksek alkol oranına sahip olmasına sebep olur.

Diğer bir faktör ise üzüm çeşididir. Bazı üzümler, olgunlaştıklarında diğerlerinden daha tatlı olma eğilimi gösterir. Bunun, üzümlerin yetiştirilmeye uygun olduğu bölgeye dikilmesi ile de ilgisi vardır. Mesela, olgunlaşmak için zamana ve güneşe ihtiyaç duyan kalın kabuklu bir üzümü soğuk iklimlerde yetiştirmek genel olarak tercih edilmez çünkü üzümlerin kabuklardaki tanen yoğunluğunu dengeleyecek olgunluğa gelmeden mevsimin dönmesi şarapta yeşil ve ham tatlara sebep olacaktır. Daha önce de belirttiğimiz gibi, şeker fermente edilerek alkole dönüştürülür. Bu nedenle, daha yüksek alkol içeriğine sahip bir şarap arıyorsanız, Şangiovese veya Cabernet Sauvignon gibi bir üzümden yapılmış bir şaraba yönelin.

ŞARAP ALKOL ORANI

Şaraptaki alkol miktarı %7'ten %24'e kadar değişebilir. Yine de şarapların çoğunda alkol içeriğinin %11-14 arasında olduğunu göreceksiniz.

Peki bu sayı nasıl belirleniyor? Bir şarabın alkol iç̧eriğini belirleyen ana bir faktör vardır: Şeker. Şekeri belirleyen faktör ise güneştir.

Şeker İçeriğini Belirleyen Faktör: Güneş

Üzüm suyunda bulunan şeker miktarı, bitmiş̧ şarabın alkol içeriğini belirleyen faktördür. Çünkü mayanın, fermantasyon işlemi sırasında etanol (alkol) oluşturmak için kullandığı hammadde şekerdir. Şıra ne kadar fazla şeker iç̧eriyorsa, potansiyel alkol iç̧eriği o kadar yüksek olacaktır.

Üzüm şırasında ne kadar şeker olacağı ise üzümlerin olgunlaşma mevsiminde ne kadar güneş aldığına, bölgenin ısı ortalamasına ve ne zaman toplandığına bağlıdır. Aynı başka meyveler gibi, üzümler de ne kadar olgunlaşırsa o kadar şekerli olur. Burada şarap üreticisinin kararları önemlidir. Üzümler, şarap evinin istediği doğru dengeye geldiğinde toplanırlar. Fazla olgunlaşmış üzümler yüksek alkol konsantrasyonunda ve reçelsi tatlara sahip şaraplar yaparken, erken hasat üzümlerde daha yeşil ve otsu tatlar ile daha düşük bir alkol konsantrasyonu ortaya çıkacaktır. Aynı başka meyveler gibi değil mi?

Üzüm Çeş̧itleri ve Yetiştirildikleri Bölgelerin ABV’ye Etkisi

Gövdeli kırmızı şarapların genel olarak daha yüksek alkol oranına sahip olmasında tanen faktörü, dolaylı olarak, en belirleyici faktörlerden biri. Açıklayalım:

Kırmızı şaraplara rengini veren şey, üzümlerin kabuğundaki tanenlerdir. Kırmızı şarapların (ve orange wine dediğimiz kabukları ile fermente edilen beyaz şarapların) gövdeli olmasına, yani ağızda daha yoğun hissedilmesine katkı sağlarlar. Tanenler acı ve buruk fenolikler olduklarından, şarabın çekici olması için olgun aromalar ile dengelenmeleri dikkat edilmesi gereken bir faktör haline gelir. Bu durumda, üzüm ne kadar kalın kabuklu ve geç olgunlaşan bir çeşit ise, geleneksel olarak o kadar güneşli bölgelerde yetiştirilir. Alkol yoğunluğunun genel olarak beyaz üzümler < kırmızı üzümler, ince kabuklu üzümler < kalın kabuklu üzümler şeklinde olmasında rol oynayan teknik detay bundan kaynaklanmaktadır.

Meyvedeki şeker oluşumu da asmanın güneşe ne kadar maruz kaldığı ile direk ilişkili olduğundan, sıcak ve güneşli bölgelerde yetiştirilen üzümler genel olarak daha yüksek alkol konsantrasyonuna sahip olma eğilimi gösterir. Kalın kabuklu ve uzun olgunlaşma dönemi isteyen üzümler ise genel olarak güneşli bölgelere dikildiğinden, Syrah, Cabernet Sauvignon, Sangiovese, Merlot gibi üzümlerin şaraplarda daha yüksek alkol konsantrasyonları ile karşılaşmak doğal bir sonuç haline geliyor.

Dünya şarapçılığının temellerini ve standartlarını belirlemiş olan Avrupa’da şaraplık üzüm çeşitlerinin, bu yukarıda anlattığımız ilkeler üzerinden iklime göre dağılımı çok net olarak gözlemlenebilir. Avrupa üzüm haritasına bakığınızda kuzeyden güneye indikçe üzümlerin kırmızya ve siyaha döndüğünü, kabukların kalınlaştığını görürsünüz. Ancak Yeni Dünya şarapçılığı söz konusu olduğunda işler karışmaya başlar.

Bunun sebebi, Avrupa da geleneksel olarak daha soğuk iklimlerde yetiştirilen üzümlerin sıcak iklimlerde de yetiştirilebilmesidir. Bir sıcak iklim üzümünü soğuk iklimde yetiştirmek üretici için anlamsız risk ve zorluklara sebep olabilir. Ancak gelenksel olarak soğuk iklimde yetiştirilseler de özellikle beyaz üzümleri sıcak iklimde de yetiştirebilirsiniz. İklim ısındıkça ve olgunlaşma mevsimi uzadıkça üzümler daha olgun ve tropik meyve aromaları ile yüksek alkol konsantrasyonuna sahip olacaktır. Örneğin, Avrupa’da Chablis olarak bildiğimiz soğuk iklim Chardonnay şarabı orada lime - limon, armut aromalarına sahip, mineralitesi ve asiditesi yüksek, canlı ve sek şarapları ile ünlü iken, Kalifornia’da Chardonnay gövdeli, tropik meyve ve çiçek aromalarının ön planda olduğu, damakta yağlı, dolgun şaraplar yapar.

Şarabın Alkol Türü; Etanol ( Etil alkol )

İnsanlar tarafından tüketilen bütün alkollü içkilerin içindeki alkol cinsi etanoldur. Etanol, şekerlerin maya tarafından fermantasyonu yoluyla üretilen bir alkol türüdür ve en popüler etanollü içkilerden biri kuşkusuz şaraptır. Şarap yaparken üzümlerin ezilir ve üzüm suyuna maya eklenir. Maya, meyve suyundaki şekerleri tüketerek etanol ve karbondioksit gazına dönüştürür. Etanol, şarabi alkollü bir içki haline getirerek üzüm suyundan ayıran ana özelliktir.

Şaraptaki etanol miktarı, hacme göre alkol yüzdesi cinsinden ölçülür. Bu size şarabın hacminin yüzde kaçının alkol olduğunu belirtir.

Şarabın Alkol Yüzdesi

Bir şaraptaki hacme göre alkol yüzdesi (ABV) genellikle şarap şişesinin etiketinde listelenir. Bu yüzde size şarabın ne kadarının alkolden oluştuğunu söyler.

Örneğin, bir şarabın ABV'si %14 ise bu, şarabın hacminin %14'ünün alkolden, kalan %86'sınin ise, cogu su olmak uzere, uzumden gelen maddeler oldugunu gosterir.

Bir şarabın ABV'si, sıvının yoğunluğunu ölçen bir hidrometre ile özgül ağırlık ölçümü yapılarak ölçülür.

Hangi şarap en yüksek alkole sahiptir?

En yüksek alkol içeriğine sahip şarap, güçlendirilmiş bir şaraptır. Genellikle %18-22 alkol içeriğine sahiptir. Bu şaraplar ayrıca yüksek de şeker içerdiği için genellikle tatlı şaraplardır.

Kırmızı Şarapların Alkol Oranı Nedir?

Kırmızı şarabın alkol içeriği, üzümlere ve üzümlerin yetiştirildiği iklime bağlıdır. Mesela, sıcak bir ortamda yetiştirilen Merlot üzümleri, daha soğuk bir iklimde yetiştirilen Merlot üzümlerinden daha yüksek alkol içeriğine sahip bir şarap üretir.

Kırmızı şaraplar genellikle %12-14 arasında değişen bir alkol içeriğine sahiptir. Ancak, alkol oranının her zaman istisnaları vardır. Örneğin, bazı kırmızı şarapların alkol içeriği %11 kadar düşük veya %15 kadar yüksek olabilir.

Beyaz Şarapların Alkol Oranı Nedir?

Beyaz şaraplar %11-13 arasında değişen bir alkol içeriğine sahiptir. Ancak, kırmızı şarap gibi, her zaman istisnalar vardır. Örneğin, bazı beyaz şarapların alkol içeriği %9 kadar düşük veya %14 kadar yüksek olabilir.

Pembe Şarapların Alkol Oranı Nedir?

Pembe şaraplar %11-13 arasında değişen bir alkol içeriğine sahiptir. Ancak, kırmızı şarap ve beyaz şarap gibi, her zaman istisnalar vardır.

Köpüklü Şarap Alkol Oranı

Köpüklü şaraplardaki alkol içeriği, üzüm çeşidine ve iklim faktörüne bağlıdır. Örneğin, serin bir iklimde yetiştirilen Chardonnay üzümleriyle yapılan köpüklü şaraplar, sıcak bir iklimde yetiştirilen Chardonnay üzümleriyle yapılanlardan daha düşük alkol seviyelerine sahip olacaktır.

Genel olarak, köpüklü şarapların alkol içeriği tipik olarak %12-14 arasında değişir. Ancak, diğer şarap türlerinde olduğu gibi, her zaman istisnalar vardır. Örneğin, bazı köpüklü şarapların alkol içeriği %11 kadar düşük veya %14 kadar yüksek olabilir.

Güçlendirilmiş Şaraplar

Güçlendirilmiş şaraplar, alkol eklenerek güçlendirilir ve dolaiyisiyla normal şaraplardan daha yüksek, genellikle %17 ile %22 arasında değişen alkol oranına sahiptirler. Güçlendirilmiş şaraplar, ABV'yi artırmak için genellikle ekstra brendi ekleyerek güçlendirilir. En ünlü güçlendirilmiş şaraplar arasında Port, Madeira, Marsala ve Sherry bulunur. Tüm güçlendirilmiş şaraplar, içlerine eklenen ekstra alkol nedeniyle normal şaraba kıyasla oldukça uzun bir raf ömrüne sahiptir.

Sonuç

Artık bir şiş̧e şarapta ne kadar alkol olduğ̆unu ve bir şarabın alkol içeriğini neyin belirlediğ̆ını biliyorsunuz. Şarapların genelinde alkol oranındaki fark minimal olacaktır. Şarabın içinde ne kadar alkol olduğu, ancak şarap dengeli değil ise damakta kendini fark ettirir. Alkolün vücuda etkisi açısından ise bir iki derecelik farklar pek de fark edilir değildir.

Konu güçlendirilmiş şaraplar olduğunda ise işler değişmektedir. Burda, normal bir şarap ile arasındaki fark % 5 - 6 dereceleri rahatlıkla bulabilmekte, bu da şarabın damağını ve vücuttaki etkisini fark edilir şekilde değiştirmektedir.

Şarabın içindeki alkol oranına özellikle hassas iseniz, soğuk iklim şaraplarına yönelebilir, şarabın ABV’sina bakarak teruarı hakkında fikir yürütebilir ve bir sonraki şişenizi seçerken daha bilinçli seçimler yapabilirsiniz.