Karasakız Üzümü: Türkiye’nin Yerli Şarap Dünyasında Yükselen Bir Yıldız mı?
Yapay Zeka Çizimi; Karasakız Üzümü
Türkiye, binlerce yıllık bağcılık geleneğiyle dünyanın en eski şarap üretim bölgelerinden biri.
Anadolu toprakları, antik çağlardan beri yerel üzüm çeşitliliği ve zengin bağ kültürüyle öne çıkmıştır. Boğazkere, Öküzgözü, Narince gibi üzümler, ülkenin bağcılık mirasının simgeleri arasında yer alıyor.
Ancak bu geniş mozaik içinde Karasakız üzümü, son yıllarda hem üreticilerin hem de şarap severlerin ilgisini çeken bir yerel hazine olarak dikkat çekiyor
Bu yazıda, Karasakız üzümünün tarihine, yetişme koşullarına, şarap yapımındaki rolüne ve önde gelen üreticilerden biri olan Heraki Şarapları’na odaklanacağız.
Amacım, bu üzüm hakkında tarafsız ve şeffaf bir şekilde bilgi sunmak. Karasakız şaraplarından bazılarını tatma şansına sahip olduğum için, yazının ilerleyen kısımlarında en favori üreticinin tadım notlarımı da paylaşacağım. Yazının oluşumuna katkı sağlayan Mahzen26'ya ve Karasakız hakkında İngilizce içerik hazırlayan ve sunan IWSC web sitesine teşekkürlerimi sunarım. Bu yazıda birçok bilgi, bu öncelikli kaynaktan alınarak sizlerle paylaşılmıştır.
Karasakız Üzümünün Tarihi ve Kökeni
Karasakız üzümü, tarihi boyunca daha çok brendi (Kanyak ) yapımında kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında bu üzüm, şarap yapımından çok brendi üretimine yönlendirilmiştir. Bunun nedeni, Karasakız üzümünün şeker ve asit dengesi açısından damıtılmış içkilere uygun bir profil sunmasıdır.
Ancak, 2000’li yıllarda Tekel’in Çanakkale Brendi Fabrikası’nın kapanmasıyla birlikte, Karasakız üzümüne olan talep ciddi şekilde azalmış ve bağ alanları daralmıştır. Son yıllarda ise, butik şaraphaneler ve bağcıların bu üzüme yeniden ilgi göstermesi, Karasakız’ın şarap dünyasında hak ettiği yeri almasına olanak tanımıştır.
Karasakız: Terroir ve Yetişme Koşulları
Karasakız üzümü, yetiştiği bölgenin doğal koşullarını ve terroir etkisini yansıtan bir üzüm çeşididir. Çanakkale’nin Bayramiç bölgesinde yetişen üzüm bağları, mikroklimatik özelliklere ve fakir toprak yapısına sahiptir.
Toprak: Kireçli ve kumlu topraklar, üzüm köklerinin derinlere inmesini ve minerallerle zenginleşmesini sağlar.
İklim: Yazları ılıman, kışları soğuk ama sert olmayan bir iklime sahiptir. Bu durum, üzümlerin olgunlaşma sürecini dengeli bir şekilde tamamlamasına olanak tanır.
Yetiştirme Yöntemi: Kuru tarım ağırlıklı olarak yapılan bağcılık, üzümlerin daha konsantre aromalara sahip olmasını sağlar.
Bu doğal koşullar, Karasakız üzümünün hem aromatik hem de yapısal özelliklerini belirgin hale getirir.
Şarap Yapımında Karasakız
Karasakız üzümünden üretilen şaraplar, genellikle hafif gövdeli ve zarif bir yapıya sahiptir.
Aromalar: Yabani çilek, kuşburnu, kırmızı kiraz gibi meyve notaları, tatlı baharatlar ve hafif bir karabiber dokunuşu.
Doku: İpeksi bir doku ve dengeli bir asiditeye sahiptir. Tanenler genellikle hafif ve yumuşaktır.
Stil: Taze ve canlı içim sunan şaraplar üretir.
Karasakız şarapları genelde paslanmaz çelik tanklarda fermente edilir, ancak bazı üreticiler olgunlaştırma için meşe fıçı veya ovoid tanklar kullanarak şaraplara kompleks bir yapı kazandırır.
Karasakız Üzümünü Kullanan Üreticiler
Karasakız üzümünü kullanan başlıca üreticiler şunlardır:
Chamlıja
Heraki
Paşaeli
Suvla
Yaban Kolektif
Bu üreticiler arasında, tatma şansı bulduğum ve yazıda detaylı olarak ele alacağım şarap, Heraki Karasakız Şarabıdır.
Heraki Karasakız Şarabını Tercih Etmemin Sebebi
Heraki Karasakız şarabını tercih ettiğimi belirtmeden önce, Heraki’nin İspanyol şarap yapımcısı José Hernandez-Gonzalez'in Karasakız üzümü hakkındaki görüşlerini sizinle paylaşmak istiyorum.
Kendisi bu üzümü şu şekilde tanımlıyor:
“Karasakız, orta ila büyük boyutlarda üzümlere sahip bir çeşittir. Bence en belirgin özelliği, tanen açısından zengin olan kalın kabuğudur. Bununla birlikte, yetiştirme koşullarına bağlı olarak antosiyanin miktarında yüksek bir değişkenlik gösterebilir (antosiyanin: üzümlerin kabuğunda bulunan, şaraba rengini veren doğal pigmentlerdir).
Toprak yapısı, genetik çeşitlilik ve yetiştirme koşullarındaki değişkenliğe rağmen, Karasakız genellikle şeker, asit ve pH oranlarında oldukça dengeli bir profil sunar. Bu üzümle kısa süreli deneyimime dayanarak, Karasakız’ın yüksek kaliteli ve terroir kimliğine sahip şaraplar üretebilecek genetik bir yapıya sahip olduğunu düşünüyorum.”
Bana göre, bu açıklama Karasakız üzümü için en doğru ifadelerden biri.
José Hernandez-Gonzalez’in yaklaşımı ve şarap yapımına olan tutkusu, Heraki Karasakız şarabında tam anlamıyla kendini gösteriyor.”
Heraki Karasakız, karakteristik kırmızı meyve aromalarının yanında, arka planda hafif kuru kırmızı çiçek tonlarıyla dikkat çekiyor. Damakta dengeli bir asiditeye sahip; düşük-orta alkol seviyesi ve yumuşak tanenleriyle zarif bir yapı sunuyor. Bu şarap, Karasakız üzümünün doğasını ve terroir etkisini modern bir dokunuşla yansıtan bir örnek. Her yudumda, üzümün karakteristiğini ve Heraki’nin şarap yapımındaki ustalığını hissediyorsunuz.
Bu nedenlerle, Heraki Karasakız şarabı benim tercihim oldu. Bu şarap, Karasakız üzümünün potansiyelini ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda modern şarap yapımının yerel bir üzümle nasıl birleştirilebileceğini de başarıyla gösteriyor.
Sonuç: Karasakız’ın Geleceği
Karasakız, Türkiye’nin yerel üzüm çeşitleri arasında dikkat çeken ve gelecek vadeden bir üzüm olarak öne çıkıyor. Özellikle Heraki ve diğer butik üreticilerin bu üzüme gösterdiği özen, Karasakız’ın hem yerel hem de uluslararası şarap dünyasında daha fazla tanınmasına olanak sağlıyor. Eğer Karasakız üzümünden üretilen şarapları tatmadıysanız, Heraki’nin Karasakız şarabı bu yolculuğa başlamak için harika bir tercih olabilir.
Bu yazı, Karasakız üzümüne dair tarafsız bir Türkçe kaynak oluşturmayı amaçlamaktadır. Yazıda yer alan bilgiler, IWSC web sitesinden ve bu konuya ilişkin hazırlanmış kaynaklardan derlenmiştir. Özellikle IWSC'nin sunduğu detaylı PDF belgeleri, Karasakız ve diğer yerel üzüm çeşitleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için değerli bir kaynaktır.
Ayrıca, bu yazıyı okuyanların diğer üreticilerden tatma şansı buldukları Karasakız şaraplarına dair görüşlerini benimle paylaşmalarından mutluluk duyarım. Şarap dünyasındaki çeşitlilik, karşılıklı paylaşımlarla zenginleşir.
Son olarak, bu yazının hazırlanmasında bana rehberlik eden Mahzen26’ya ve kaynaklarını paylaşan IWSC’ye bir kez daha teşekkür ederim.
Sevgilerimle
Alper, Advanced Sommelier - CMS
